De Alchemie van Geluk - verslag van een retraite en van een Open Soefidag

Door Halima Vissers

Retraite in Delhi – februari 2024

Wat maakt dat je op retraite gaat naar Delhi? Misschien is het meer een verlangen naar de Dargah * naar rust en stilte dan een verstandelijk besluit. En het is natuurlijk geweldig om je zeven dagen lang over te kunnen geven aan gebed, meditatie, ademhaling, teksten en muziek.

Het onderwerp van de retraite is De Alchemie van Geluk. De metafoor van het landbouwbedrijf staat centraal. Het streven naar een goede oogst, een oogst die we delen met de medemens en alles wat leeft. Pas na eigen innerlijk werk te hebben gedaan, kunnen we – met Gods wil – bijdragen aan een mooiere en harmonischer wereld. We volgen elke dag een stap in het proces van alchemie: ploegen, eggen, zaaien, oogsten, dorsen, vergaren. Het is een methode om geluk te vinden via het religieuze pad of de mystieke weg. Uitgedrukt in symbolen als landbouw of alchemie helpt het ons om dit ware geluk dat je eigen wezen is, te vinden. Door zo’n proces komt iedereen zichzelf ook wel een keer tegen. Het is immers eerst werken op de akker van ons innerlijke hart. Maar wát is het de moeite waard.

Dat weten we allemaal nog niet als we op 29 februari 2024 naar Delhi vertrekken. Een groep van negen mensen met Amir Smits als begeleider op de innerlijke reis. De Dargah, de laatste rustplaats van Pir-o-Murshid Inayat Khan, ligt in een levendige wijk van Delhi. Zodra je de poort binnenstapt, betreed je een plek van schoonheid en serene rust. Sommigen die voor de eerste keer mee zijn, ervaren het als overweldigend omdat de bedrijvigheid en de veelheid aan geluiden bijna dag en nacht doorgaan.

Het contrast tussen de Dargah en de drukte erbuiten is dan ook groot. Als we een avond de nabijgelegen Dargah van Hazrat Nizamuddin Aulia bezoeken valt dat nog meer op. Deze Dargah is een van de grootste in India met elke week duizenden bezoekers. Het is goed om ook andere plekken van soefimystici te bezoeken. Zo rijden we op een middag naar de Dargah van Bibi Fatima Saam, een vrouwelijke soefi-mysticus en tijdgenoot (1300) van Nizamuddin Aulia. Het is opmerkelijk dat zo’n plek nog altijd bezoekers trekt wat te maken moet hebben met de zachte kracht die er voelbaar is.

De bezoeken aan de andere Dargahs doet je beseffen hoe bijzonder elke plek is met zijn eigen atmosfeer, waar de vele pelgrims hun devote liefde komen betuigen. En vooral ook hoe bijzonder de haast tastbare stilte rondom de Dargah van Pir-o-Murshid Inayat Khan is. In die sfeer komen we elke ochtend na het ontbijt bijeen en strooien verse rozenblaadjes op het graf. We spreken samen de gebeden van de Confraternity uit. Elke dag is er een ‘geleide meditatie’ door Amir en deelt hij ‘post’ uit met een oefening waarmee we in de middaguren kunnen werken. Daarna luisteren we naar teksten van Pir-o-Murshid Inayat Khan over zijn jeugd en zijn werk voor de Boodschap. Zo komt de mens die hij was dichterbij en ervaar je iets van de diepe liefde die hij ons allen voorleefde. Religie betekent voor hem bovenal: dienstbaar zijn aan alle mensen en alles wat op aarde leeft.

Inayat Khan was behalve mysticus ook een groot musicus. Daarom beschouwen musici het als een bijzondere eer om in de Dargah te komen spelen. Een van de laatste avonden is er een prachtig concert door saxofonist Lars Møller en een aantal Indiase musici.

Op 8 maart sluiten we de retraite af met een korte concentratieoefening op het portret van Pir-o-Murshid. In grote dankbaarheid voor de bijzonder warme begeleiding van Amir. Voor de goede zorgen van het personeel van de Dargah. En we komen gewoon de volgende dag weer bijeen om nog een laatste keer zachtjes de gebeden samen uit te spreken.

Voel de dankbaarheid voor wat je deze dagen hier in de Dargah hebt mogen ontvangen, staat in de laatste brief die Amir uitdeelde. Die dankbaarheid maakt dat je thuis al terug begint te verlangen. En dat doet denken aan zijn woorden die hij tijdens klassen altijd uitspreekt: Stel je voor dat je zo je innerlijke tempel betreedt, voel het verlangen naar die plek. Als het je moeilijk valt om het te visualiseren, roep dan in jezelf het gevoel op van de laatste keer dat je er was. En dan ben je er weer.

Impressie Open Soefidag 18 mei 2024 in Katwijk

Een vol en tegelijkertijd licht programma met veel variatie. Dat bood de Open Soefidag op 18 mei 2024. Ongeveer 70 mensen waren aanwezig in de Soefitempel te Katwijk. Het thema was: De Alchemie van het Geluk.

Noor van Duijn, nationaal vertegenwoordiger Soefi Beweging Nederland, opende de dag met een algemene inleiding over soefisme, de Soefi Beweging en het thema. Ook vertelde ze iets over de soefitempel en hoe deze tot stand is gekomen.
Amir Smits gaf een mooie reflectie op het thema. Daarin werd aangegeven hoe we als mens eerst onze “mind” mogen leegmaken en het ego leren beteugelen. Pas daarna kunnen we gaan werken aan vragen zoals “welk goddelijk ideaal leeft er in mijn hart”, en “hoe kan ik dit ideaal hier op aarde zo mooi mogelijk uitdrukken”?

Het tweede deel van de reflectie op het thema bestond uit een meditatie, waarin de weg naar het licht in gedachten kon worden bewandeld, met daarin het beeld van een brug en van een zee van licht. Hierna volgde een korte tai chi-sessie. Door niet alleen met de mind maar ook met het lichaam te werken kunnen we ervaren hoe krachtig het is deze instrumenten te benutten.
Abdul Haqq Bouman ging in op hoe je verbinding kunt maken met je zielsverlangen en hoe dit verlangen in de wereld te zetten. Hierna gingen we naar buiten voor een stiltewandeling.

* Het Graf van Hazrat Inayat Khan in Nizamuddin, een wijk van New Delhi.